به نام خدا
$$\lbrace 2,4,6,9,12,16,20,25,30,36,42,49,... \rbrace$$
جملاتِ با شمارۀ جملۀ فرد و زوج را از هم جدا کنید.
$$\lbrace 2, 6, 12, 20, 30, 42, ... \rbrace$$
$$\lbrace 4, 9, 16, 25, 36, 49, ... \rbrace$$
جملۀ عمومی هر کدام را جداگانه بهدست آورید. هر دو، دنبالههایی درجۀ دوم هستند. برای بهدست آوردن جملۀ عمومی اولی، ابتدا اختلاف جملات و اختلافِ اختلاف جملات را بهدست آورید.
$$\lbrace \boxed{2}, 6, 12, 20, 30, 42, ... \rbrace$$
$$\lbrace \boxed{4}, 6, 8, 10, 12, ... \rbrace$$
$$\lbrace \boxed{2}, 2, 2, 2, ... \rbrace$$
فقط با جملات اول کار داریم. شکل کلی جملۀ عمومی دنبالۀ غیر خطی درجۀ دوم، بهصورت $t_n = an^2 + bn + c$ است. مقادیر $a$، $b$ و $c$ به این صورت به شکل عقبگرد بهدست میآیند:
$2a = 2 \Rightarrow \boxed{a = 1}$
$ \Rightarrow 3(1) + b = 4 \Rightarrow \boxed{b = 1}$
$ \Rightarrow 1 + 1 + c = 2 \Rightarrow \boxed{c = 0}$
اگر کنجکاو هستید که بدانید $2a$، $3a + b$ و $a + b + c$ از کجا آمدهاند، بهجای $n$ در $t_n = an^2 + bn + c$، اعداد 1، 2 و 3 را قرار دهید و سپس اختلاف جملات و اختلافِ اختلاف جملات را بهدست آورید.
جملۀ عمومی $\lbrace 2, 6, 12, 20, 30, 42, ... \rbrace$ به شکل $n^2 + n$ میشود و همچنین اگر دقت کنید متوجه میشوید که جملۀ عمومی $\lbrace 4, 9, 16, 25, 36, 49, ... \rbrace$ برابر است با $(n + 1)^2$.
پس میتوانید بنویسید:
$$a_n=\begin{cases}
k^2 + k &; & n=2k-1\\
(k + 1)^2 &; & n=2k
\end{cases}$$
در نتیجه:
$$a_n=\begin{cases}
\big(\frac{n + 1}{2}\big)^2 + \big(\frac{n + 1}{2}\big) &; & k = \frac{n + 1}{2} \\
\big(\frac{n}{2} + 1\big)^2 &; & k = \frac{n}{2}
\end{cases}$$
دو ضابطه برای دنباله بهدست آوردیم که یکی برای $n$های فرد و دیگری برای $n$های زوج است. اکنون برای اینکه این دو ضابطه را به یک ضابطۀ کلی تبدیل کنیم، از فرمول $\frac{(A+B)+(B-A)(-1)^n}{2}$ استفاده میکنیم. ضابطۀ $n$های فرد را بهجای $A$ و ضابطۀ $n$های زوج را بهجای $B$ قرار دهید. با اینکار جملۀ عمومی کلی دنباله بهدست میآید:
$$\color{red}{a_n = (\frac{\bigg(\bigg(\big(\frac{n + 1}{2}\big)^2 + \big(\frac{n + 1}{2}\big)\bigg)+\bigg(\big(\frac{n}{2} + 1\big)^2\bigg)\bigg)+\bigg(\bigg(\big(\frac{n}{2} + 1\big)^2\bigg)-\bigg(\big(\frac{n + 1}{2}\big)^2 + \big(\frac{n + 1}{2}\big)\bigg)\bigg)(-1)^n)}{2}}$$
که البته آن را سادهتر هم میتوانید کنید.