اگر دنبال مثال هایی از مجموعه های اندازه ناپذیر میگردید معمولا در همه ی کتاب های آنالیزی مثال معروف ویتالی رو آوردن. برای مثال فصل اول کتاب فولند (Real Analysis-Modern techniques and their applications" فصل اول در همون ابتدا به تشریح این مثال پرداخته:
یک رابطه هم ارزی روی \mathbb R به صورت زیر تعریف کنید:
x\sim y \Leftrightarrow x-y\in \mathbb Q
این یک رابطه هم ارزی بوده و کلاس های هم ارزی به شکل:
\begin{align} [x]&=\{y\in\mathbb R: x\sim y\}\\
&=\{x+r: r\in\mathbb Q\}\\
&=\mathbb Q +x\end{align}
می دانیم که این کلاس های هم ارزی یا با هم مساوی اند یا از هم جدا هستند یعنی:
\forall x,y\in\mathbb R, \quad \ \ [x]=[y]\quad or \ \ [x]\cap [y]=\emptyset
و همچنین کلاس های هم ارزی تشکیل یک افراز برای اعداد حقیقی می دهند:
\bigcup_{x\in\mathbb R}[x]=\mathbb R
.
همه ی کلاس های هم ارزی شمارا هستند در حالیکه
\mathbb R ناشمارا است. لذا باید تعداد ناشمارایی از این کلاس های هم ارزی مخالف هم باشند.
حال با استفاده از اصل انتخاب یک مجموعه ی N که دقیقا از انتخاب یک عضو از هر کدام از آن کلاس های هم ارزی از هم جدا تشکیل شده است وجود دارد. به عبارت دیگر ما مجموعه N را با انتخاب فقط یک عضو از هر کدام از آن کلاس های مجزا از هم انتخاب می کنیم. خوب پس N این خواص رو داره:
حال تعریف می کنیم: قسمت اعشاری x\ mod\ 1\ =x
یعنی y=x\ mod\ 1 یک عدد در بازه ی [0,1) است به طوریکه x=y+n برای یک عدد صحیح n .
حال به جای هر x\in N قسمت اعشاری آن را در نظر می گیریم و مجموعه N را با مجموعه ی زیر عوض می کنیم:
\{ x\ mod\ 1: x\in N\}
.
این
Nجدید دارای خواص مشابهی مانند
Nقبلی است. یعنی شامل یک عضو از هر کلاس هم ارزی مجزا است. و از طرفی حالا می دانیم که
N\subset[0,1) .
ادعا می کنیم که این N جدید اندازه پذیر نیست!
اثبات: فرض کنیم اندازه پذیر باشد. در اینصورت کارهای زیر را انجام می دهیم:
فرض کنید N_r انتقالی از N به اندازه ی r باشد و سپس از آن
mod\ 1 بگیرد تا N_r داخل [0,1) باقی بماند:(یه شکل برای خودتون بکشید)
\begin{align}
N_r&=(N+r)\ mod\ 1\\
&=\{x+r\ mod\ 1:x\in N\}\\
&=\big(N+r\cap[0,1)\big)\cup\big( N+r-1\cap[0,1)\big)
\end{align}
حال مجموعه های
N_r برای
r\in R=\mathbb Q\cap [0,1)
را در نظر بگیرید.
واضح است که فقط تعداد شمارایی از مجموعه های N_r با r\in R موجود است. حال داریم:
مجموعه های N_r که r\in R مجموعه ی [0,1) را می پوشانند.(چرا؟)
مجموعه های N_r که r\in R مجزا هستند.(چرا؟)
بنابر دو نکته بالا داریم:
[0,1)=\bigcup_{r\in R}N_r
یک اجتماع شمارا از مجموعه های دو به دو مجزا! بنابراین داریم:
1=m\big([0,1)\big)=m(\bigcup_{r\in R}N_r)=\sum_{r\in R}m(N_r)
اما از طرفی :
m(N_r)=m(N)
.( چون
N_r فقط انتقالی از
N است)
بنابراین داریم: 1=\sum_{r\in R}m(N) .
اما مجموع سری در سمت راست می تواند صفر(اگر m(N)=0 ) و یا بینهایت( اگر m(N)>0 )باشد. پس در هر صورت یک تناقض است. لذا باید مجموعه N اندازه پذیر نباشد.
توجه: در تمرینات اخر فصل اول کتاب فولند سوال 29 همچین تمرینی داریم:
فرض کنید E یک مجموعه لبگ اندازه پذیر باشد. اگر m(E)>0 باشد آنگاه E
شامل یک مجموعه اندازه ناپذیر است.
امیدوارم این مطلب کمکتون کنه.